Những thông tin cần biết về chứng khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh là gì? Mục đích ý nghĩa của loại chứng khoán này? những rủi ro…đây là những thông tin mà bất kỳ nhà đầu tư mới nào cũng quan tâm.

Xuất hiện tại Việt Nam từ những năm 2017, thị trường chứng khoán phái sinh đã có sức hút không hề nhỏ đối với những nhà đầu tư, hiệu quả sinh lời trong thời gian ngắn, lãi gấp nhiều lần. Chính vì lý do này, các nhà đầu tư đều kiếm lời thông qua các sản phẩm phái sinh thay cho mục tiêu ban đầu là để đề phòng rủi ro. Vì vậy, những hậu quả rủi ro không lường xảy ra là không thể tránh khỏi.

Chứng khoán phái sinh là gì?

Chứng khoán phái sinh là 1 loại chứng khoán (tài sản tài chính) được hình thành trên 1 tài sản cơ sở nào đó. Phái sinh chính là việc phát sinh trên cơ sở của 1 tài sản nào đó. Các hợp đồng tương lai chính là đại diện tiêu biểu nhất của chứng khoán phái sinh. Đặc biệt như hợp đồng tương lai Quặng sắt, Dầu mỏ, Cao su, Hồ tiêu, Cà phê, … Ví dụ Hòa Phát (HPG) thường xuyên phải nhập quặng sắt từ Brazil. Do vậy họ thường ký hợp đồng tương lai Quặng sắt với đối tác tại Brazil. Khi đó: Quặng sắt là tài sản cơ sở và Hợp đồng tương lai quặng sắt là chứng khoán phái sinh.

Phân loại chứng khoán phái sinh

Hợp đồng chỉ số VN30 (danh mục 30 cổ phiếu hàng đầu thị trường chứng khoán Việt Nam) có 4 loại kỳ hạn: 1 tháng, 2 tháng, 3 tháng, 6 tháng
Hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ
Chứng quyền của các cổ phiếu. Ví dụ: FPT, MWG, HPG, VNM, MBB, TCB, REE…
Hợp đồng tương lai hàng hóa ở sàn giao dịch hàng hóa.

Ý nghĩa của chứng khoán phái sinh

Mục đích chính là phòng ngừa rủi ro cho các doanh nghiệp hoặc các nhà đầu tư. Ví dụ:

Hòa phát (HPG) lo ngại Covid 19 kéo dài ở Brazil sẽ khiến các mỏ quặng bị đóng cửa. Đồng thời giá quặng sẽ đẩy lên cao trong tương lai. Để giảm thiểu rủi ro nếu nó xảy ra thì HPG tiến hành mua hợp đồng tương lai quặng sắt 2 triệu tấn với giá xác định hôm nay. Dù trong năm tới giá sắt có tăng cao thì HPG vẫn được mua với giá thỏa thuận hôm nay.
Dragon Capital sở hữu danh mục 1 tỷ USD cổ phiếu. Họ dự báo thị trường chứng khoán VIệt Nam sắp tới giảm mạnh do ảnh hưởng Covid 19. Nhưng họ không thể bán toàn bộ cổ phiếu (trị giá 1 tỷ USD) ra được vì: 1. Bán lớn sẽ làm giá cổ phiếu giảm mạnh. Điều này gây thiệt hại cho họ. 2. Khi thị trường tốt lên thì họ lại không mua lại được những cổ phiếu đó do room đã hết hoặc phải mua với giá cao hơn rất nhiều.
Chính vì vậy Dragon Capital có thể lựa chọn bán hợp đồng phái sinh giả định với chỉ số ở mức 900 điểm. Nếu TTCK giảm mạnh về 800 điểm. Danh mục của họ có thể lỗ 10%, nhưng chứng khoán phái sinh của họ sẽ lại 100 điểm/hợp đồng; bù đắp được phần nào mức giảm giác ủa chứng khoán cơ sở. Tuy nhiên ở Việt Nam, nhiều nhà đầu tư lại biến chứng khoán phái sinh để đánh bạc trên thị trường chứng khoán, kinh doanh rủi ro. Luôn theo đuổi LONG, SHORT mà không biết thực tế mình đang làm gì trên thị trường.

Nhà đầu tư chứng khoán phái sinh

Những nhà đầu tư có đặc điểm dưới đây sẽ phù hợp với đầu tư chứng khoán phái sinh:

Nhà đầu tư muốn phòng vệ cho vị thế của mình hiện tại
Những nhà đầu cơ, những trader chuyên nghiệp muốn kiếm tiền nhanh, thích cảm giác mạnh
Những con bạc khát nước. Sòng phái sinh là song đánh bạc hợp pháp. Bởi lẽ có người thắng thì có người thua không khác gì đánh bạc như chẵn lẻ.

Các chuyên gia Việt Nam cho rằng những nhà đầu tư chứng khoán mới. Nếu tham gia vào chứng khoán phái sinh sẽ vô cùng rủi ro. Chơi chứng khoán phái sinh có thể làm cho nhà đầu tư mới mất 100% tài sản của mình. Bởi lẽ nếu bạn có 1 tỷ, thị trường giảm 90% còn 100 triệu. Tuy nhiên để tăng lại số tài sản về 1 tỷ thì bạn cần tới LỢI SUẤT ở mức 900%. Mới tham gia thị trường chứng khoán mà chơi phái sinh cũng giống như chưa học lái xe mà đã ngồi lái xe đua F1 (công thức 1)

Yêu cầu phát triển tất yếu

Tại Việt Nam, TTCK tuy đã trải qua thời kỳ phát triển tương đối dài. Nhưng vẫn còn là một thị trường non trẻ, các công cụ đầu tư chưa đa dạng. Vì vậy, nhu cầu phát triển những công cụ đầu tư mới như chứng khoán phái sinh trở thành một nhu cầu thiết thực, bởi các lý do sau:

Thứ nhất, sự phát triển của các công cụ phái sinh là một quá trình tất yếu trong quá trình phát triển của thị trường tài chính. Nó phản ánh mức độ phát triển sâu, rộng hơn của thị trường và cho thấy xu thế hội nhập quốc tế.

Thứ hai, công cụ phái sinh giúp đa dạng hóa các công cụ đầu tư hiện có, góp phần thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước. Ngoài ra, TTCK là nơi mà cơ hội kiếm lời luôn gắn với mức độ rủi ro cao. Vì vậy, chứng khoán phái sinh còn là một công cụ quan trọng giúp NĐT phòng vệ rủi ro hiệu quả.

Trên thị trường tiền tệ, giao dịch kỳ hạn là sản phẩm phái sinh đầu tiên được sử dụng từ năm 1999 đối với các hợp đồng mua bán ngoại tệ (VND/USD) giữa ngân hàng thương mại và các DN trong hoạt động xuất nhập khẩu. Ngày nay, các công cụ phái sinh tiền tệ khác như: Hợp đồng hoán đổi; hợp đồng quyền chọn cũng đã được Ngân hàng Nhà nước cho phép áp dụng tại một số ngân hàng trong và ngoài nước.

Thứ tư, việc xây dựng và phát triển TTCKPS đã nhận được sự quan tâm chỉ đạo của Nhà nước và Chính phủ. Trong “Chiến lược phát triển TTCK giai đoạn 2011- 2020” ban hành kèm theo Quyết định 252/2012/QĐ-TTg ngày 01/3/2012, Thủ tướng Chính phủ đã đề ra mục tiêu: Xây dựng TTCKPS được chuẩn hóa theo hướng phát triển các công cụ từ đơn giản đến phức tạp; Về dài hạn cần thống nhất thị trường phái sinh có công cụ gốc là chứng khoán, hàng hóa và tiền tệ”.

Kết luận

Chứng khoán trực tuyến cho rằng những nhà đầu tư mới hãy tích lũy kiến thức liên tục; tham gia đầu tư chứng khoán một cách chắc chắn và bền bỉ. Đồng thời gặt hái thành công từ kiến thức và kinh nghiệm thực chiến của mình. Tuy nhiên, đừng biến thị trường chứng khoán trở thành sòng bạc của những con bạc khát nước.

Nguồn: Azfin.vn